02.10.2016
Birçok gıda ürünü, tüketenlerin sindirim ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği gerekçesiyle "probiyotik" veya prebiyotik" olarak pazarlanmaktadır. Peki, bu ürünlerden gerçekte ne tür bir fayda beklemek gerekir?
Probiyotik terimi, sağlığımız için önemli olan bakteri türlerini tanımlarken, prebiyotik terimiyse sağlığımız için son derece önemli olan bu bakteri türlerinin bağırsağımızda aktif olmaları ve uzun süre yaşamaları için tüketilmesi gereken besinler anlamına gelir.
Bağırsak bakterileri neden açlıktan ölür?
Probiyotik gıda maddeleri tüketildikten sonra bağırsağa ulaşarak yerleşen ve sağlığa olumlu etkileri olan mikroorganizmalar içerir.
Prebiyotik gıda maddeleri ise, bağırsak bakterilerinin yardımı olmadan sindirilemeyen karbonhidratları içerir. Prebiotikler, inulin gibi sindirilemeyen karbonhidratları içeren bazı gıda maddelerinde bulunur.
Prebiyotikten zengin gıda maddeleri tüketilmediğinde veya az tüketildiğinde "faydalı" bağırsak bakterileri açlık çeker. Bu bakteriler aç veya zayıf durumdayken patojen bakteriler tarafından yerlerinden edilirler. Bu durum bağırsak florasının dengesinin bozulmasına ve disbakteri olarak adlandırılan bakterinin gelişerek kişinin hastalanmasına yol açabilir.
Bağırsak gazları veya büyük tuvalette düzensizlik gibi sindirim sorunları, ilk olarak ortaya çıkan kısa vadeli semptomlardır. Ancak bu semptomlar disbakterinin uzun vadeli olası sonuçlarının yanında önemsiz kalır.
Bağırsak florası nedir?
Sindirdiğimiz gıda maddelerinden, çok sayıdaki bağırsak bakterilerinin yardımı sayesinde faydalanıyoruz. Bu bakteriler bağırsak içindeki yolculuğunun sonuna gelen, ancak değerlendirilemeyen gıda maddelerinin içeriklerinin dönüştürülmesinde yardımcı oluyor.
Bu mikro organizmaların toplamına bağırsak florası denir ve bileşimleri kişiden kişiye büyük ölçüde farklılık gösterir. Dolayısıyla kesin olarak doğru ya da yanlış bir bileşimden söz edilemez.
Sağlıksız beslenme veya antibiyotik tedavisi gibi diğer bazı etkenler nedeniyle bağırsak florasının bileşimi, istenmeyen bakteriler üstünlük kazanacak şekilde değişebilir.
Kanıtlanmış sağlık etkileri nelerdir?
Bağırsak florasının oluşumu kişiden kişiye farklılık gösterdiği için probiyotik ve prebiyotiklerin etkileriyle ilgili net bir görüş belirtmek pek mümkün değildir. Bağırsak içerisindeki süreçler henüz tam olarak incelenemediğinden, probiyotik ve prebiyotiklerin ancak olası etkilerinden söz edilebilir.
Probiyotiklerin olası etkileri arasında ishal sıklığının ve süresinin azalmasını sayabiliriz. Bu durum özellikle antibiyotik kullanımını takiben geçerlidir. Ayrıca, laktoz intoleransı olan kişilerin laktozu sindirebilmelerine yardımcı olur. Probiyotikler sürekli olarak bağırsak içerisinde kalmadığından istenilen etkilerinden yararlanmak için düzenli olarak tüketilmesi gerekmektedir.
Probiyotiklerin, kronik kabızlık ve kronik bağırsak enfeksiyonu olguları da dahil, sindirimi olumlu etkileyebileceği tahmin edilmektedir. Ancak güncel bilimsel bilgiler konuyla ilgili kesin değerlendirme yapmak için henüz yeterli değildir.
Probiyotikler günlük lifli beslenmeye katkıda bulunabilirler ancak ishale ya da diğer sindirim sorunlarına yol açabileceklerinden kısıtlı miktarlarda alınmalıdırlar.
Alternatif olasılıklar
Dengeli beslenmek, sadece probiyotik ve prebiyotik alımından çok daha önemlidir!
Gün içinde bol sebze, 2-3 porsiyon meyve, yoğurt, çökelek ve peynir içeren yüksek lifli gıdalar tüketmek bağırsak florasındaki bakterilerin güçlenmesini sağlar.
Almanca'dan çeviri
Çerezler
