08.04.2020
Son derece rahatsızlık verici bir sindirim sorunu olan kabızlık, zaman zaman herkesde görülebilir. Neyse ki evde kolayca bulunabilen doğal ürünlerle bağırsak hareketliliğini canlandırmak mümkün.
Tıbbi adı konstipasyon olan kabızlık oldukça sık görülen ve hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen bir sindirim problemidir. Dışkılama güçlüğü, dışkının tam boşalamaması, ağrılı dışkılama ve şişkinlik gibi olumsuz durumlara yol açan kabızlığa karşı çoğu zaman müshil kullanımıyla çare aranır. Oysa bu tarz ilaçlar sürekli kullanıldığında, vücudun magnezyum ve potasyum gibi değerli elektrolitlerinin kaybedilmesine neden olurlar. Bu açıdan ev yapımı doğal ürünler tercih edilebilir.
Meyveler kabızlıkla mücadelede birebirdir
Kişide kabızlığa neden olan başka bir hastalık bulunmuyorsa tıbbi anlamda "birincil fonksiyonel kabızlık" söz konusudur. Örneğin bazılarında tatilde alışık olmadıkları yiyecekler yendiğinde veya stres altındayken nadiren kabızlık görülürken, bazıları düzenli olarak bu sindirim sorunuyla mücadele etmek zorundadır.
Lif oranı yüksek meyve çeşitleri, kronik olmayan nadir kabızlık durumlarında hızlı sonuç almak için idealdir. Bu anlamda erik, elma, kayısı veya incir gibi taze meyveler seçilmelidir. Daha sık kabızlık çekiliyorsa, üzüm, erik, hurma, kayısı gibi meyvelerin kurutulmuşu tercih edilmelidir. Bu kuru meyveler son derece besleyici olmalarının yanısıra uzun süre saklanabilirler. Kabızlığa iyi gelebilecek diğer bir doğal ürün, ülkemizde karnıyarık otu olarak da bilinen psyllium tohumlarının kabuğudur. Bu tohumlar suya karıştırılarak sabahları içilmelidir.
Sıvı alımı bağırsak hareketliliğini arttırır
Çoğumuz gün boyunca çok az sıvı alıyoruz. Diğer zararlarının yanısıra bunun olumsuz sonuçları öncelikle bağırsaklarda fark edilir. Sindirilerek bağırsaklara aktarılan yiyecek atıkları, ne kadar çok sıvı ile karışmışsa o kadar yumuşak olur. Bağırsak hareketleri de buna göre daha kolaydır. Sıklıkla kabızlık çekiyorsanız, günlük sıvı alımınızı kontrol ederek gerekirse arttırın.
Ancak, tek seferde yarım litre gibi yüksek miktarda su içmenin bu konuda bir faydası olmadığı bilinmelidir. Vücut bu kadar suyu aynı anda işleyemez. Gün boyunca masada büyük bir bardak su bulundurarak düzenli aralıklarla küçük miktarlar içmek, bağırsak hareketliliği açısından daha faydalıdır. Soğuk havalarda bitki çayları da iyi bir alternatiftir.
Kabızlığa iyi gelen diğer yiyecek ve içecekler
Çok sayıda yiyeceğin bağırsak sağlığı üzerinde olumlu etkisi vardır. Uzmanlar günde yaklaşık 30 gram lif tüketilmesini tavsiye ediyor. Bu da günlük olarak beş porsiyon meyve ve sebze tüketilerek sağlanabiliyor. Bazı tahıl türleri de değerli lif kaynaklarıdır. Güne sağlıklı ve bağırsak çalıştırıcı bir başlangıç yapmak için, yulaf ezmesi ve doğranmış meyve içeren klasik bir yulaf ezmesi iyi bir seçimdir.
Psyllium kabuğunun yanısıra keten tohumu da bağırsakları harekete geçirir. Ayrıca zeytinyağı da kabızlığa karşı mücadelede çok etkilidir.
Öte yandan fermente gıdalar, kabızlık için iyi birer doğal ilaçtır. Bunlara örnek olarak ev yapımı lahana turşusu ve anavatanı Kore olan kimchi'yi (fermente sebzeler) verebiliriz. Her ikisi de günlük öğünlere kolayca eklenebilir. Ayrıca uzakdoğu mutfağından soya fasulyesyle yapılan tempeh ve miso da kabızlığa iyi gelen yiyeceklerdir. Son zamanlarda revaçta olan "Kombucha" adı verilen fermente çaylar, içerdikleri birçok besin maddesiyle sağlıklı bir içecek alternatifi sunarkan kabızlığa karşı da son derece faydalıdır.
Hareketsizlik kabızlığı tetikler
Hareketsiz bir yaşam biçimi bağırsak hareketliliğini yavaşlatır. Gerçekten de egzersiz eksikliğinin vücuda verdiği çeşitli zararlardan biri de kabızlıktır. Buna karşı temiz havada yapılacak tempolu bir yürüyüş genellikle yeterli olabilir. Hareketlilik, kan dolaşımını teşvik ederek metabolizmayı uyarır, bunun sonucunda da bağırsaklar tekrar aktif hale gelir.
Kabızlığa karşı karın masajı ve rahatlama egzersizleri
Gastrointestinal sistem strese duyarlıdır. Bir sıkıntı yaşandığında «mideme vurdu» denmesi boşa değildir. Sürekli yaşanan iş stresi veya duygusal kargaşa, kabızlığı tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir. Burada kişinin kendisine zaman ayırarak rahatlaması etkili bir çözüm yoludur: Dinlendirici bir yürüyüş veya sakinleştirici bir banyo harikalar yaratabilir.
Son bir ipucu: sabahları yataktan kalkmadan karnınıza sağdan sola doğru hafifçe masaj yapın. Bu, bağırsaktaki kan dolaşımını uyarır ve kolonda sıkışmış yiyecek kalıntılarını çıkışa doğru iter. Bu masajın ardından metobalizmayı uyarıcı etkiye sahip bir bardak çay veya bir fincan kahve içilirse, genellikle hızlı bir şekilde bağırsaklardaki olumlu etkisi hissedilecektir.